1300’lü yıllara dayanan geçmişiyle Osmanlı Devleti’nden bugüne korunabilmiş sayılı Kızık köyünden biri olan Cumalıkızık, Bursa’nın kültürel miraslarından sadece biri. Bursalıların hafta sonu keyfi için sık sık tercih ettiği bu Osmanlı köyü, şehrin 2014 yılında Hanlar Bölgesi ve Sultan Külliyeleri ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne kabul edilen güzide köşelerinden biri. Tüm sınırlarında Osmanlı otantikliği taşıyan Cumalıkızık; renkli, cumbalı evleri, meşhur kahvaltısı ve dizilere konuk olan tarihi sokakları ile Bursa’ya gidenlerin mutlaka görmesi gereken yerlerin başında geliyor.
Bir zamanların popüler dizisi Kınalı Kar’ın da çekildiği Cumalıkızık, Osmanlı sivil mimarisinin en güzel örneği kabul edilirken, gezerken deneyimleyebileceğiniz hiç bozulmamış dokusu ile de ziyaretçilerini bir hayli mest ediyor. 150 yıllık tipik cumbalı evleri, daracık sokakları, taş ve ahşap detaylarla süslü mimarisi ve sımsıcak yerlileri ile sizi tarihte bir yolculuğa çıkmış gibi hissettirecek olan köy, Bursa’nın merkezine sadece 20 dakika uzaklıkta olduğundan gezi planlarına rahatça eklenebilir.
Cumalıkızık Tarihi
Cumalıkızık’ın tarihi konar göçer Oğuz Türkleri’nin 13. yüzyılda Moğollar’dan kaçmaya başlamasıyla yazılıyor. Bursa’ya 14. yüzyılda geldiği bilinen Oğuz Türkleri, merkezden uzakta kurdukları köylerle Osmanlı İmparatorluğu’nun doğuşunda da büyük rol oynuyor. Zamanında Oğuz Türkleri’ne ev olan bu Kızık köyleri, meydana gelen doğal felaketler nedeniyle korunamayınca geriye sadece Cumalıkızık’ın da içinde olduğu 5 Kızık köyü kalıyor.
Cumalıkızıklı bir kişiden aldığım bilgiye göre; Cumalıkızık adını soyunun geldiği Dede Kızık’tan alıyor. Cumalıkızık ile birlikte günümüzde Hamamlıkızık, Fidyekızık, Derekızık ve Değirmenlikızık köyleri yaşarken, diğer iki köy toprak altında kalıyor. Esasen köyün daha yukarısında bir yere konumlanmasına rağmen aynı felaketten ötürü şu an ki mevkisinde tekrar inşa ediliyor ve bugün bizler için bir açık hava müzesi konumunu alıyor.
1980 yılında Anıtlar Yüksek Kurulu’nun kararı ile koruma altına alınan köyde, bugün izinsiz tek bir çivi bile çakmak yasak. 1981 yılında Kentsel ve Doğal Sit Alanı ilan edilen Cumalıkızık, 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girerek Bursa’nın dünya çapındaki kanıtlanmış değerlerinden biri haline geliyor.
Şu an taş döşeme sokakları, 3 katı geçmeyen renkli evleri ile ziyaretçilerini ağırlayan köyün en öne çıkan aktivitesi ile ünlü kahvaltıları. Google’da bile en çok kahvaltısı ile aranan Cumalıkızık’ta yaşayanların çoğu evlerinin avlularında kafe hizmeti veriyor. Birbirine çok yakın gezilecek yerleri ile maksimum 3 saatte gezebileceğiniz Cumalıkızık öyle küçük ve şirin bir köy ki fotoğraf ve kahvaltı konusu da üzerine eklendiğinde, tarihi yerlerde bulunmayı sevenler için eşsiz bir rota olarak dikkat çekiyor.
Cumalıkızık’ta Kahvaltı
Cumalıkızık’ın kahvaltı konusundaki ünü bildiğiniz üzere İstanbul’da Bursa’ya yol oluyor. 🙂 Bu yüzden, planlarınız arasında buraya gelmek varsa, tur programınızı kahvaltıdan başlatacak şekilde yapmakta fayda var. Konsept olarak, köydeki evlerden birinin içinde ya da avlusunda gerçekleştirebileceğiniz ritüel için en önemli şart sabah 10:00’ı geçirmemek.
Bursalıların hafta sonu favorisi olan Cumalıkızık’ta sabah 10:00 itibariyle çılgın bir kalabalık başlıyor. Arabanızı park edecek yer bulmakta bile zorlanırken, minicik köyde kendinize değil kahvaltılık bir masa, sandalye bulmak bile imkansızlaşıyor. Daha önce defalarca Cumalıkızık’a gelmiş ve kahvaltı etmeye oturacak yer bulamamış biri olarak öncelikle buna dikkat etmenizi öneririm.
Cumalıkızık’ta kahvaltı edecek birçok mekan var. En çok öne çıkanlar arasında Taşev, Kınalı Kar Konağı olarak da bilinen Bulanlar Konağı, Narlıbahçe ve Mavi Boncuk Konuk Evi yer alıyor. Turunuzda denk geleceğiniz herhangi bir yerde de kahvaltı edebilirsiniz, ancak bunu avlusunu boş gördüğümüz bir eve girerek de yaşamış biri olarak pek önermem.
Kahvaltı yeteri kadar özenli olmuyor ve beklediğinizi alamadan sadece karnınızı doyurmuş oluyorsunuz. Oysa, Cumalıkızık’ta kahvaltı demek yerel lezzetleri de tadabileceğiniz ev reçelli, sarmalı, patates köfteli, kızartmalı, salçalı bir masa demek.
Cumalıkızık’ta kahvaltı mekanı arayanlar Taşev’i anlattığım yazımı okuyabilirsiniz.
Cumalıkızık’ta Gezilecek Yerler
Köyde birkaç saat vakti olanlar Küpeli Ev, Cin Aralığı, Cumalıkızık Cami ve Hamamı, Etnografya Müzesi, Kınalı Kar Konağı ve Lokal Pazar’ı listeye alabilir. Buraların haricinde köyün ara sokaklarında gezip cumbalı evleri incelemek, yorulunca köy kahvesinde bir mola vermek de oldukça iyi bir fikir.
1. Küpeli Ev:
350 yaşındaki Küpeli Ev, Cumalıkızık’ın UNESCO projesinin yürütüldüğü yer olma özelliğinde. Çevresindeki küpe çiçeklerinden adını alan ev, günümüzde müze olarak hizmet veriyor. Evde sergilenen tüm eşyalar kültürü olduğu gibi gösterebilmek için Bursa ve çevresindeki köylerden geliyor. Lokal üretim gereği, Bursa haricindeki hiçbir şehirden eşya kabul edilmiyor da diyebiliriz.
2010 yılında restore edilen evde, eski zamanlarda kullanılan eşyaları ve el işlerini görebilirsiniz. Bu tarz tarihi değerler taşıyan yerleri görmek çok etkileyici, odalarında geçmişe dair hayal kurmak bile başlı başına bir gezi anısı. Müzeye giriş kişi başı 2,5 TL. İsterseniz girişindeki avluda kahve molası da verebilirsiniz, çok şirin.
2. Cin Aralığı:
Küpeli Ev’e gelmişken, sokağın bitiminden sola dönerek Cin Aralığı’nı da görebilirsiniz. Fotoğrafta gördüğünüz gibi, aralıkta kendim haricinde 2 karış daha boş yer kalıyor. Cin aralığı Kurtuluş Savaşı zamanında kovalanan askerlerin saklandıkları yerler olarak biliniyor. Askerler nasıl ortadan kaybolmuş, cinler mi kaçırmış diye çıkan söylentilerle beraber günümüze de Cin Aralığı adıyla gelmiş.
3. Cumalıkızık Cami ve Hamamı:
Klasik Selçuklu mimarisinin özelliklerini taşıyan cami ve hamam 300 yıllık. Sadece bu özelliği bile listeye alınmasında büyük neden.
4. Etnografya Müzesi:
Cumalıkızık köy kültürünü daha yakından tanımak için Etnografya Müzesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Müzenin en önemli özelliği; sergilenen tüm eserlerin halk tarafından bağışlanmış olması. Köyün geçmişi ve yaşamı ile ilgili detaylar görmek isteyenlerin gezmesini öneririm.
5. Kınalı Kar Konağı (Bulanlar Konağı):
Tarihi bilgilerin ardından geldik popüler kültüre. Kınalı Kar dizisinin çekildiği konaklardan biri olan Bulanlar Konağı, konumu nedeniyle daima kalabalık. Konakta kahvaltı ve akşam yemeği servis ediliyor, pansiyon olarak hizmet veriyor. Konağın avlusundan hediyelik alabilir, erken giderseniz kahvaltı için yer de bulabilirsiniz.
6. Pazar Yeri:
Önceki gezi yazılarımı okuyanların bileceği üzere lokal pazarlar her yerde favorim. Siz de turunuzu tamamladıktan sonra köy meydanına geri dönerek buradaki pazardan taze meyve ve sebze alışverişi yapabilirsiniz. Pazardaki diğer favoriler, turşu ve ev yapımı reçeller. Köy hayatının bir klasiği olan ev yapımı erişte ve tarhanalardan da evinize götürebilirsiniz. Meydandaki pazar turu sonrası, artık en yakın çay bahçesinde bir molayı hak ettiniz!
Cumalıkızık rehberinin ardından köydeki en iyi kahvaltı için bu yazımı, Bursa’daki tüm gezilecek yerleri anlattığım bu yazımı da okuyabilir. Bursa ile ilgili diğer tüm fotoğraflarıma Instagram hesabım @nesemcelikkaya‘dan #journavelbursa etiketine tıklayarak ışınlanabilirsiniz. Herhangi sorunuz olursa, sizleri Instagram hesabımın mesaj bölümünde bekliyorum! Şimdiden iyi gezmeler!